Rác không gian là những vật thể do con người tạo ra và tồn tại ngoài không gian, bao gồm cả những vật được phóng lên hoặc bị bỏ rơi, chẳng hạn như tên lửa đẩy, vệ tinh ngừng hoạt động và thậm chí cả những vật dụng cá nhân do phi hành gia vô tình làm mất, chẳng hạn như găng tay, máy ảnh hoặc xẻng khuấy.
Trong nửa thế kỷ qua, số lượng vật thể được các quốc gia phóng vào không gian đã tăng đều đặn theo cấp số nhân. Thông thường, mỗi khi chúng ta phóng một thứ gì đó vào không gian, chúng ta cũng đang tạo ra rác. Cách tốt nhất để làm chậm sự phát triển của rác không gian ngày nay là hạn chế rác thải khi sử dụng các vị tinh. Tập đoàn tên lửa của Nhật Bản đang thực hiện điều này bằng cách dùng loại vệ tinh nhân tạo được làm từ gỗ sau khi sử dụng chúng sẽ tự hủy và mất đi khi quay trở lại Trái đất.
Nổ lực tạo ra vệ tinh nhân tạo giảm thiểu rác thải vũ trụ
Vệ tinh nhân tạo làm bằng gỗ này được chế tạo tại Nhật Bản với mong muốn giảm lượng rác thải không gian ảnh hưởng đến môi trường Trái Đất. Nhật Bản có thể sẽ sớm sản xuất thành công vệ tinh bằng gỗ đầu tiên trên thế giới. Những vệ tinh nãy sẽ bị phá hủy hoàn toàn khi chúng quay trở lại Trái Đất mà không giải phóng chất độc hại vào khí quyển. Đây được coi là một trong những nỗ lực nhằm giảm thiểu lượng rác thải vũ trụ đang gia tăng. Sumitomo Lam nghiệp, một công ty chế biến gỗ có trụ sở tại Nhật Bản, cho biết họ đang nghiên cứu loại gỗ phù hợp với môi trường chân không trong không gian.
Để hiện thực hóa ý tưởng này, Sumitomo Forestry và Đại học Kyoto đã bắt tay hợp tác nghiên cứu, thử nghiệm vật liệu này trong môi trường khắc nghiệt trên trái đất. Theo đại diện của công ty, vệ tinh làm bằng vật liệu gỗ sẽ sẵn sàng vào năm 2023. Theo BBC, sự hợp tác nói trên nhằm giải quyết vấn đề rác thải vũ trụ gây ảnh hưởng đến môi trường trái đất.
Những lo ngại khi tiến hành nghiên cứu
Taka Doi, một phi hành gia, đồng thời là giáo sư tại Đại học Kyoto cho biết. ” Chúng tôi rất lo ngại về thực tế là tất cả các vệ tinh đi vào lại bầu khí quyển của Trái đất. chúng sẽ cháy và tạo ra các hạt alumin nhỏ. Sau đó chúng sẽ lơ lửng trên đỉnh khí quyển trong nhiều năm”. Tuy nhiên, những vệ tinh bằng gỗ chúng có thể bắt lửa ngay lập tức khi thực hiện quá trình hồi quyển. Và không tạo ra những “cơn mưa” mảnh vụn có thể rơi xuống đất.
Theo ước tính của Cơ quan Hàng không Vũ trụ. Có khoảng 28.000 vệ tinh đang hoạt động xung quanh trái đất. Tuy nhiên, so với lượng “rác không gian” quay hành tinh của chúng ta. Thì con số này vẫn chưa là gì só với chúng. Rác không gian bao gồm các vật thể do con người tạo ra, chẳng hạn như các mảnh tàu vũ trụ, các mảng sơn nhỏ từ tàu vũ trụ, các bộ phận của tên lửa, vệ tinh không còn hoạt động hoặc mảnh vụn còn sót lại của các vật thể sau khi phát nổ trên quỹ đạo bay xung quanh, theo Nasa.
Thông số về những vệ tinh trên vũ trụ
Người ta ước tính rằng có khoảng 3.000 vệ tinh đã chết (tức là đã ngừng hoạt động). Các vật thể này vẫn đang quay quanh trái đất. Đó là chưa kể 900.000 mảnh vỡ có kích thước nhỏ hơn 10 cm đang “khuấy động” trên quỹ đạo. Nếu một hoặc nhiều mảnh vỡ va chạm với một vệ tinh có thể gây ra thảm họa.
Vào tháng 10 năm nay hai mảnh rác vũ trụ lớn suýt va chạm với nhau. Hai vật thể này là một vệ tinh dẫn đường đã ngừng hoạt động của Nga. Nó được phóng vào năm 1989. Và một bộ phận tên lửa đã qua sử dụng của Trung Quốc. Nó được phóng vào năm 2009. Vụ nổ sẽ tạo thành một đám mây mảnh vụn gây nguy hiểm cho các vệ tinh. Cùng với đó phá hủy các tàu vũ trụ khác trong nhiều thập kỷ.
Đây được coi là vấn đề nan giải, khiến các cơ quan hàng không vũ trụ trên thế giới phải nỗ lực giải bài toán “đau đầu”. Mới đây, Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) đã đưa ra một ý tưởng vô cùng độc đáo. Nhằm để dọn dẹp rác không gian. Theo đó, những tàu vũ trụ có hình dạng như một chiếc móng vuốt khổng lồ. Sẽ được đưa vào quỹ đạo để “kẹp” vệ tinh đã ngừng hoạt động. Sau đó dẫn nó trở lại bầu khí quyển. Toàn bộ “móng vuốt” vệ tinh sẽ tự bốc cháy.
Nguy hại từ những mảnh vụn không gian
Rác thải có thể rơi trở lại Trái đất, gây nguy hiểm cho con người và các loài vật khác. Năm 1997, một phụ nữ đã bị thương khi một mảnh kim loại từ trên trời rơi trúng vai. Theo các nhà khoa học tại NASA, đó có thể là một mảnh tên lửa tách ra. Dù đây là trường hợp duy nhất đến nay rác thải vũ trụ rơi xuống gây thương tích cho con người, nhưng vẫn còn nhiều vật thể nguy hiểm khác có thể lao xuống Trái đất.
Hậu quả thứ hai khiến các nhà khoa học lo ngại hơn. Đó là việc va chạm với rác thải làm hệ thống vệ tinh bị phá hủy. Rác vũ trụ không cháy hết trong khí quyển hay rơi trở lại Trái đất. Nósẽ mắc kẹt trong không gian và vẫn bay quanh Trái đất. Không gian để vệ tinh được phóng lên và hoạt động có giới hạn nhất định. Khi rác thải vũ trụ chiếm quá nhiều chỗ, các vệ tinh có thể đâm vào chúng.